DCVOnline - Những trang chiến sử bị xóa bỏ

Seth Mydans, The New York Times – Giang lược dịch

Những trang chiến sử bị xóa: Việt Nam quên lãng những người đã mất

THỦ ĐỨC, Việt Nam – Đôi mắt của hạ sĩ Lê Văn Nào bị đục thủng trên bức chân dung bằng sứ trong nghĩa trang quân đội bị bỏ hoang của miền Nam.

Những con bò lang thang gặm cỏ, nơi mà những mẫu đất với những tấm bia nghiêng ngả, nhiều tấm bị vỡ vụn và bị phá nát, nhiều tấm bị bật tung lên nằm bên cạnh những ngôi mộ trống.

Bên kia xa lộ là ngôi mộ được chăm sóc chu đáo của đại úy Nguyễn Xuân Trường, cũng chết vào năm 1969 vào lúc cao điểm của cuộc chiến Việt Nam. Ông là một trong muôn ngàn người lính của phe Cộng Sản chiến thắng được chôn trong chỗ gọi là “nghĩa trang tử sĩ,” bia mộ của họ được vây quanh bằng những lối đi lát sỏi và những thảm hoa.

Tượng Tiếc Thương trước nghĩa trang Biên Hòa trước và sau ngày toàn đất nước bị nhuộm đỏ. Nguồn: DCVOnline

Trong những ngày lễ chính thức, những buổi lễ trang trọng được tổ chức để vinh danh những chiến sĩ Cộng Sản đã ngã xuống. Nhưng chỉ 15 cây số về phía nam, nhiều người ở thành phố Hồ Chí Minh – ngày xưa là Sài Gòn – cũng không hề biết rằng có những ngôi mộ bỏ hoang ngay bên cạnh con lộ.

Nam Việt Nam, kẻ chiến bại, coi như xoá tên khỏi lịch sử. Thực vậy, họ đã bị bỏ quên bởi nhà cầm quyền Việt Nam và chính phủ Hoa Kỳ, đang xích lại gần nhau để hòa giải.

Kẻ chiến thắng miền Bắc đã không có một cố gắng nhỏ nhoi nào để chấp nhận người anh em vốn từng là kẻ thù. Những thế hệ già (của miền Bắc) nhớ lại họ một cách hẹp hòi, khác hẳn với sự hòa thuận với người Mỹ.

“Tôi nghĩ là bọn nó chạy sang Mỹ cả rồi.” một cựu bộ đội Cộng Sản nói, phản ánh lại thái độ lạnh lùng của nhiều người miền Bắc. “Ngay cả những người trong trại cải tạo cũng đã đi rồi. Họ đi hết rồi.”

Sự cố tình làm ngơ này là một chỉ dấu cho thấy vẫn còn những xung khắc giữa Nam và Bắc Việt Nam mặc dầu nhà cầm quyền cố gắng nhiều để thống nhất kinh tế và chính trị.

Giữa những người miền Bắc, vẫn còn lẩn khuất sự nghi ngờ rằng họ vẫn không chinh phục được trái tim và khối óc của tất cả mọi người ở miền Nam. Giữa những người lớn tuổi ở miền Nam, sự uất ức vẫn còn đọng lại về những cuộc đời đã mất, những ngôi nhà bị tịch thu, nghề nghiệp đổ vỡ và hy vọng tan tành.

Những năm đầu của cái được gọi là sự thống nhất đất nước là những năm cùng cực cho những người sống ở miền Nam thảm bại.

Tượng Tiếc Thương trước nghĩa trang Biên Hòa và bên phải là Ngĩa trang Liệt sĩ Trường Sơn. "Tổ Quốc là Tổ Quốc nào? Máu xương là máu xương ai?" Nguồn: DCVOnline

Hơn một triệu người rời bỏ đất nước sau khi cuộc chiến kết thúc. Khoảng 400.000 bị giam cầm trong các trại để “cải tạo” – một số ngắn ngày, nhưng có người đến 17 năm dài. Khoảng 1.5 triệu người bị cưỡng bách đi “ kinh tế mới”, những vùng đất cằn cỗi, thêm tan nát bởi đói và nghèo.

Vết thương hậu chiến

Một cựu chiến binh của miền Nam, lòng vẫn còn đầy nỗi đắng cay, được hỏi bằng cách nào những người lính già như ông đã chấp nhận sự bất công như vậy.

“Bởi vì chúng tôi đã bại trận.” Người cựu chiến binh nói, người không những thua một cuộc chiến mà cả sự nghiệp, địa vị xã hội cũng tan biến theo “Chúng tôi chấp nhận tất cả. Chúng tôi không được quyền nói năng gì. Đã bao năm rồi. Thời gian trôi qua, rồi chúng tôi cũng quên đi.”

Tuy nhiên đây chỉ là nỗi uất ức của thế hệ già. Cuộc chiến đối với thế hệ sau 1975, hơn một nửa dân số, không để lại một dấu vết nào trong ký ức.

Đối với thế hệ trẻ, có những đam mê không phân biệt Bắc Nam. Đó là những liên hoan cuồng nhiệt , đôi khi vượt khỏi tầm kiểm soát của công an, mỗi khi đội tuyển quốc gia thắng được một trận với nước ngoài.

Trong mười năm đầu tiên sau ngày thống nhất, theo các học giả, là thời kỳ “Bắc hoá” miền Nam, khi mà tài sản và ruộng đất bị tịch thu bởi nhà nước và các cán bộ miền Bắc nắm giữ hầu hết các chức vụ lãnh đạo.

Sự đổi mới năm 1986, làm cho mọi người bắt đầu gọi thời kỳ này là “Nam hóa” của Việt Nam .

Ngày nay, miền Nam là đầu tàu kinh tế của toàn quốc, sản xuất ra hai phần ba tài sản, và đóng góp cho nhà cầm quyền trung ương ở Hà Nội đến 90 phần trăm tổng số tiền thuế.

Nhưng năm tháng trôi qua, như người cựu chiến binh miền Nam nói, “Ký ức rồi cũng theo gió bay đi.”

Ông có một người con 15 tuổi, thích chơi bóng đá và bạn bè hơn là để tâm đến những xung đột của thế hệ của bố mình.

“Tuổi trẻ bây giờ, chúng không biết gì về chúng tôi cả,” người cựu binh nói, “Chúng không biết gì về quá khứ của chúng tôi. Chúng tôi cũng không nói chúng tôi là ai. Thà không biết gì thì tốt cho chúng hơn.”

Một ngày nào đó, ông nói, may ra ông sẽ kể cho con ông nghe chuyện đời mình, cũng như chuyện của người anh của ông, cũng thích bóng đá và đã hy sinh như một chiến sĩ cho miền Nam năm 1974.

Nhưng năm tháng trôi qua, như người cựu chiến binh miền Nam nói, “Ký ức rồi cũng theo gió bay đi.” Chỉ có nỗi buồn nhân tâm phân tán, lòng người chia cách - sau ba mươi năm chấm dứt chiến tranh, đất nước thống nhất - là còn đọng lại? Nguồn: The New York Times

Ở trên đỉnh đồi nhìn xuống nghĩa trang bị bỏ hoang của miền Nam có một đền thờ cỏ dại mọc hoang tàn, những cơn mưa hè và rêu phong gần như bào mòn những chữ khắc oai hùng “Vị quốc vong thân.”

Những chân hương cắm ngổn ngang trên mặt đất. Trên một tấm đá khắc kỷ niệm một người nào đó dùng mực xanh ghi lên vài chữ “thành kính.”

Trong những trưa hè oi ả, một thanh niên tên là Nguyễn Minh Quang thích ngồi nghỉ dưới bóng mát của ngôi đền. Anh là người lao động cho những xưởng làm gạch nhỏ, họ đào những tảng đất vàng chung quanh các ngôi mộ để nung gạch. Anh Quang chỉ mới 24. Anh nói chẳng bao giờ anh để ý đến chuyện lịch sử của ngôi đền mà anh đang trú nắng hoặc những ngôi mộ chung quanh. Nhưng anh bảo thỉnh thoảng cũng có người đến quỳ trước các tấm bia mộ tỏ lòng thành kính.

Một vài người, có lẽ là những người Việt ở bên kia đại dương trở về thăm viếng, đôi khi trả tiền cho những người thợ làm gạch để gìn giữ những ngôi mộ của một người anh hay một người con. Thực ra, người thanh niên nói, cha anh là một thương binh từng là hạ sĩ trong Lực Lượng Đặc Biệt của miền Nam, mỗi năm cũng ghé vào đền vài lần để cầu nguyện.

“Bố tôi thích lên đây thắp hương. Tôi chẳng biết để làm gì,” người thanh niên nói. “Tôi thấy bố tôi đến thắp hương. Ông nói với tôi rằng ông đã từng chiến đấu cùng với người Mỹ. Tôi chẳng bao giờ hỏi bố tôi tại sao.”

© DCVOnline