DCVOnline - Chính sách lương thực vì quyền lợi của ai?

Hiện tượng tăng giá lương thực thực phẩm hiện nay ở Việt Nam, nhất là gạo, chẳng những chỉ riêng các bà nội trợ mà ngay cả các đấng ông chồng cũng bắt đầu để con mắt đến, xắn tay áo mà nhập cuộc, vì nó tăng với tốc độ hoa cả mắt.

Sự thật là vậy, người tiêu thụ nói chung, chỉ sau một đêm, bừng con mắt dậy đã thấy giá cả chênh lệch một cách đáng sợ. Có thể đêm hôm trước giá gạo là 4000/kg nhưng đến sáng hôm sau nó đã vượt rào nhảy lên đến 5000/kg. Biến động giá cả này đã làm đảo lộn và gây hệ lụy nhiều mặt trong sinh hoạt hàng ngày của người tiêu dùng. Lẽ dĩ nhiên, chỉ riêng những kẻ kinh doanh đầu cơ tích trử ở "mặt hàng“ này mới thật sự là người cầm trịch đứng ngoài hưởng lợi nhiều nhất.

Sự kiện trên chỉ xảy ra sau khi nhà cầm quyền Cộng sản (CS) Việt Nam (VN) chỉ đạo dừng ký hợp đồng xuất khẩu gạo cho đến hết tháng sáu. Theo thông báo chính thức, mục đích của việc ngưng xuất khẩu gạo của nhà cầm quyền này là nhằm góp phần đảm bảo an ninh lương thực của VN.

Chỉ sau một đêm, bừng con mắt dậy đã thấy giá gạo chênh lệch một cách đáng sợ - Nguồn: VietnamNet

Chính phủ "của dân, do dân và vì dân“ nào cũng vậy, chính sách quan tâm đến mặt an ninh lương thực thực phẩm cho toàn dân của nhà cầm quyền là một chính sách đúng đắn và cần được sự hỗ trợ của toàn dân. Nhà cầm quyền CS Việt Nam chỉ đạo dừng ký hợp đồng xuất khẩu gạo cho đến hết tháng sáu có thật sự là nhằm đảm bảo an ninh lương thực của VN hay không? Trước mắt cũng như tới đây Việt Nam có thật sự thiếu lúa gạo hay không?

Thật ra thị trường lúa gạo ở VN xét trên góc độ cung và cầu thì hoàn toàn không có chuyện thiếu hụt khi mà sản lượng thu hoạch vụ lúa vừa qua của đồng bằng sông Cửu Long chẳng những đã không giảm sút mà còn bội thu nữa là khác.

"Hiện nay đồng bằng sông Cửu Long thu họach xong rất trúng mùa, được mùa hơn từ trước tới nay. Vụ Đông Xuân thu hoạch hơn 9 triệu tấn lúa, rõ ràng gạo không hề thiếu“, Tiến Sĩ Lê Văn Bảnh Viện Trưởng Viện Lúa vùng Đồng Bằng Sông Cửu Long đã cho biết như vậy.

Qua các thông tin báo chí trong nước những nghi vấn về quyết định bất ngờ ngưng ký hợp đồng xuất khẩu gạo của thủ tướng chính phủ đang dần có câu giải đáp:

Để bù lỗ khoảng 1 triệu đô la cho những lô hàng mà những công ty quốc doanh đã ký xuất khẩu sang Phi Luật Tân với giá bán cuối năm 2007 và đầu năm 2008. Đi vào chi tiết của việc ký hợp đồng mua bán này báo chí trong nước đã đưa ra bằng chứng cụ thể là vì tới khi giao hàng những nhà doanh nghiệp phải mua lúa với giá cao hơn. Thí dụ khi ký hợp đồng giá lúa trong nước 2.800đ/kg khi mua để giao hàng giá lúa đã lên 3.500đ/kg sau đó lên 4.000 đ/kg. Hiện nay giá lúa ở đồng bằng sông Cửu Long khoảng 5.000đ/kg, lúa tốt giá còn cao hơn mà những nhà doanh nghiệp này là ai? Nông dân hay nhóm quyền lợi? Ngoài ra hạn chế xuất khẩu gạo còn có thể giúp một phần nào trong việc kềm vật giá leo thang, chống lạm phát mà nhóm cầm quyền của nhà nước Cộng Hòa XHCNVN này như đang ngồi trên đống lửa.

Ngày 22/4 Vietnam Net đưa lên mạng bài phỏng vấn Giáo sư Võ Tòng Xuân. Ông Võ Tòng Xuân là chuyên gia nghiên cứu lúa gạo nổi tiếng Đông Nam Á, ông gắn bó với Đồng Bằng Sông Cửu Long từ trước 1975. Theo bài phỏng vấn được đưa lên mạng, giáo sư Võ Tòng Xuân nhận định rằng sẽ thiệt thòi nếu không xuất khẩu gạo lúc này. Theo lời ông, khi các nước vào vụ thu họach mới, giá có thể không còn ở mức như hiện nay và Việt Nam nên ký hợp đồng xuất khẩu nếu được giá.

Tại sao không tranh thủ xuất khẩu gạo để thu lợi, nhất là khi gạo phẩm cấp trung bình từ 300 đô la/tấn hồi đầu năm nay đã lên 700 đô la mấy ngày gần đây?

Theo Vietnam Net, tại cuộc đấu thầu ở Manila ngày 17/4/2008, 4 doanh nghiệp thuộc Tổng Công Ty Lương Thực Miền Nam đã chào bán 102 ngàn tấn gạo 25% giá trung bình từ 1.190 đô la tới 1.220 đô la/ tấn, bán theo điều kiện bao gồm giá gạo và cước tàu biển giao hàng tại cảng bên Philippines. Số gạo này sẽ giao hàng trong thời gian từ tháng 5 tới tháng 6 sắp tới. Như vậy là doanh nghiệp nhà nước vẫn tiếp tục chào bán để ký các hợp đồng chính phủ.

Tuy nhiên những thông tin về khủng hoảng lương thực trên toàn thế giới được các cơ quan truyền thông trong nước liên tục đề cập đến trong thời gian qua đã khiến cho người tiêu thụ VN tin rằng thế giới đang và sẽ rơi vào trình trạng thiếu gạo trầm trọng và lẽ dĩ nhiên tin đồn này lập tức lan truyền theo tốc độ của vòng quay trái đất.

Để rồi các bà nội trợ biến nỗi lo sợ thiếu gạo trong nhà của mình thành hành động cụ thể là đổ xô nhau „tích cốc phòng cơ“ khiến con buôn thừa nước đục thả câu.

Về vấn đề ai được hưởng lợi do giá gạo tăng cao, TS Lê Văn Bảnh Viện Trưởng Viện Lúa vùng Đồng Bằng Sông Cửu Long nhận định:

Giá vật tư xăng dầu, phân bón các khoản khác đều tăng. Nông dân nói là nước lên thuyền lên, lúc trước bán lúa 3 ngàn/kg thì chi phí khoảng 1.800đ/kg, bây giờ bán lúa 5 ngàn thì chi phí khoảng 2.200 tới 2.500đ/kg thí dụ vậy. Ứơc tính chi phí khoảng phân nửa. Bây giờ bán lúa cao hơn nhưng chi phí đầu vào cũng cao hơn. Giá gạo xuất khẩu 500 đô, 700 đô 1 tấn thì chỉ doanh nghiệp được lợi, người khác được lợi nhiều chứ người nông dân được lợi chẳng có là bao.

Trả lời câu hỏi hầu hết lượng gạo nằm trong tay thương lái, trong tay các doanh nghiệp, các nhà máy xay xát và những người buôn bán, việc giá gạo khắp nơi trong nước nhất là ở thành phố tăng gần gấp đôi, thế thì những người đó được lợi chứ không phải người nông dân được lợi? Tiến sĩ Lê Văn Bảnh nói:

Vâng, đúng vậy. Ở VN hiện nay có Hiệp Hội Lương Thực. Hiệp hội này là của các doanh nghiệp mà người ta hay nói là liên kết bốn nhà, nhưng ông doanh nghiệp và nông dân lại liên kết không chặt chẽ lắm, thành ra nông dân làm xong là bán, còn doanh nghiệp thì lưu giữ lúa gạo.

Vừa qua có cơn sốt là do sốt ảo, do đầu cơ. Bởi vì hiện nay đồng bằng sông Cửu Long thu họach xong rất trúng mùa, được mùa hơn từ trứơc tới nay. Vụ Đông Xuân thu hoạch hơn 9 triệu tấn lúa, rõ ràng gạo không hề thiếu.

Có vấn đề là từ trứơc tới nay có sự cân đối giữa gạo xuất khẩu và gạo nội địa. Thí dụ khi xuất khẩu giá 300 đô la/tấn, thì giá gạo nội địa bao giờ cũng cao hơn giá xuất khẩu, giá gạo khỏang 8 tới 9 ngàn đồng/kg. Nghĩa là nội địa khỏang nửa đô la một Kg, một đô la mua được 2 kg gạo. Còn xuất khẩu thì phải 3 kg gạo mới được 1 đô la.

Mấy ngày qua thông tin thị trường gạo thế giới lên tới 1.000 đô la/tấn nên thương nhân chuẩn bị gom gạo đầu cơ để bán. Vì vậy tạo nên cơn sốt. Bởi vì 1.000 đô la tính tương đương giá đô la = 16 ngàn đồng thì có chênh lệch vì trứơc nay giá gạo nội địa cao hơn giá xuất khẩu. Chuyện này do tư thương, doanh nghiệp đầu cơ làm giá, chứ thực tế vùng Đồng Bằng sông Cửu Long không thiếu gạo.

Cũng theo Tiến sĩ Lê Văn Bảnh là sau khi có lệnh ngưng xuất khẩu của chính phủ, giá gạo chựng lại còn từ 4.000 đến 4.500 đồng /kg để rồi sau đó chính phủ đã tìm cách giúp cho nông dân có nguồn vốn chuẩn bị vụ Hè Thu, cũng như ký được hợp đồng với một số nơi thì giá lúa đã nhích lên như hiện nay là 5.000 đồng/kg. Sự kiện như Tiến sĩ Lê Văn Bảnh đã nêu có đúng với thực tế hay không lại là việc khác

Riêng tâm sự sau đây của một nông dân ở vùng đồng bằng sông Cửu Long cho ta thấy được thực tế là như thế nào.

“Ông Nguyễn Tấn Dũng ngưng cho tới tháng 6 mới cho xuất khẩu, ngày trước mỗi ngày 50, 60 chiếc ghe vô mua bây giờ thì vắng hoe luôn, lâu lâu mới có một chiếc ghé vô mua. Tất cả vật giá đều lên làm cho người nông dân chúng tôi thiệt thòi. Nghe nói giá lúa lên sự thật phân bón lên cái gì cũng lên, tiền đóng học phí cho con cũng lên, thành thử vẫn như hồi xưa, tôi cũng đâu có được hưởng lợi gì đâu, thấy cũng vậy à.”

Như thế so sánh với giá xuất khẩu 700 đô la /tấn thì giá lúa thu mua có tương ứng không, hay là vì chính phủ có biện pháp kềm giá làm nông dân không được hưởng lợi.

Thông tin mới nhất cho biết là Hiệp Hội Lương Thực VN đã giải quyết xong tình trạng sốt gạo giả tạo hiện tại. Tuy vậy nhiều chuyên gia thị trường cho rằng, việc điều hành lúa gạo của VN đang có vấn đề.

Cơn sốt gạo mấy ngày qua được đạo diễn bởi ai? Và ai là người được hưởng lợi nhiều nhất. Điểm đáng chú ý là Tổng Công Ty Lương Thực Miền Nam của chính phủ là cơ quan chi phối phần lớn thị trường lúa gạo ở các tỉnh phía Nam.

Người ta nghi ngờ rằng việc tạm ngừng ký hợp đồng xuất khẩu của thủ tướng chính phủ làm giá lúa trong nước hạ nhiệt, giúp nhóm quyền lợi giảm lỗ.

Có một điều cần nêu rõ là chính quyền Việt Nam ra lệnh ngừng xuất khẩu gạo, nhưng 4 doanh nghiệp Nhà nước vẫn được phép dự thầu ở Manila vào hôm 17/4, chào bán khoảng một trăm ngàn tấn gạo 25% tấm cho Phi Luật Tân với giá trung bình 1.200 đô la một tấn theo điều kiện CIF, tức bao gồm giá gạo và cước vận chuyển tàu biển giao hàng tại cảng người mua.

Câu hỏi nhà cầm quyền của giai cấp nông dân này đang phục vụ cho ai? Quyền lợi của một nhóm hay quyền lợi của nông dân nói riêng và quyền lợi của người dân nói chung? Cho đến nay cái chắc người dân ai mà không trả lời được.