DCVOnline - Nông dân Việt Nam đối diện với một nghịch lý trên cánh đồng lúa

Nông dân Việt Nam đối diện với một nghịch lý trên cánh đồng lúa

Geoffrey York – Phan Tường Vi lược dịch

"Nếu nhà nước giữ cho gía phân bón ổn định thì chúng tôi có thể tăng nguồn thu nhập,” theo ông nông dân Tôn Ngọc Luận.

Việt Nam – Khi gía gạo tăng đến mức độ kỷ lục cuối tuần rồi, ông Tôn Ngọc Luận đang mãi mê dầm mưa dãi nắng trên cánh đồng lúa của ông, chả biết gì sất về chuyện giá gạo tăng hay giảm này.

Cho đến lúc ông biết chuyện gì đã xảy ra, thì cũng đã quá trễ. Sự can thiệp của nhà nước làm thị trường cơm gạo … nổi chứng, và người đứng ra mua gạo của ông Luận giờ từ chối mua gạo mới gặt của ông. Ông Luận ôm bảy tấn gạo cất trong lán, ngồi chờ người mua gạo quyết định cho một cái gía có thể nói là công bằng cho cả người bán lẫn kẻ mua.

“Chúng tôi chỉ là những người nông dân chân lấm tay bùn, nào hiểu gì chuyện thay đổi thất thường của gía cả trên thị trường,” ông Luận trả lời như trên khi được phỏng vấn ngay trên miếng đất canh tác của ông ở miền Nam Việt Nam, giữa những bao tải gạo chất chung quanh.

Tuy tiền thu nhập của nông dân Việt Nam có tăng, những gía vốn cũng tăng theo - đặc biệt là phân bón, vốn dính liền với gía xăng dầu. Xăng dầu, vốn cần thiết để bơm nước vào đồng và chuyên chở vụ mùa, đã tăng không biết nghỉ trong thời gian qua. Ngay cả lương trả cho người nhân công cũng tăng qúa sức cao bởi vì nạn lạm phát phi mã cao chưa từng có ở Việt Nam hiện nay.

Trong những cuộc phỏng vấn các nông dân trên toàn Việt Nam, mọi nông dân đều đồng ý là gía vốn tăng gấp hai kể từ năm rồi, nên mức thu nhập của họ chẳng tăng thêm chút nào, mặc dù gía gạo tăng cao trên thị trường gạo quốc tế cũng như nội địa.

“Mỗi khi gía gạo tăng là gía phân bón tăng theo, bằng như nhau, nếu nhà nước giữ cho gía phân bón ổn định thì chúng tôi có thể tăng nguồn thu nhập,” theo ông Luận.

Hơn năm mươi năm kể từ ngày đời ta có đảng, những ông nông dân, những bà nông dân vẫn tiếp tục bán lưng cho trời, chỉ đủ vắt mũi bỏ miệng! Nguồn: Onthenet.com

Cho dù người dân hoảng sợ ùn ùn đổ nhau đi mua gạo tuần rồi, ông Luận vẫn không thấy thu nhập của ông được gia tăng chút nào. Theo ông Luận, một nông dân 38 tuổi, “Chỉ có người trung gian và những nhà máy chế biến gạo là lời.”

Những nhà phân tích tình hình cũng đồng ý với ông Luận. “Tiền lời trong chuyện gía gạo tăng không nằm trong tay người nông dân. Nhưng nó nằm trong tay người trung gian và người đầu cơ tích trữ chờ ngày bán ra với gía cao.” Theo ông Võ Tòng Xuân, một giáo sư và cũng là nhà kinh tế chuyên nghiên cứu về thị trường gạo cho hay.

Ông Xuân lấy làm lo lắng rằng nhà nước Việt Nam, có thể vì bị áp lực của người tiêu thụ ở các thành phố, mà ra lệnh giảm giá gạo. Nếu như thế, người nông dân vốn đã nghèo sẽ nghèo hơn vì gía vốn vẫn không ngừng tăng.

Đa số nông dân Việt Nam đã không hưởng được chút sái nào khi gía gạo tăng cao toàn cầu bởi vì nhà nước hạn chế số lượng gạo xuất cảng trong một nỗ lực bảo về nguồn cung cấp thực phẩm cho người dân trong nước. Những sự hạn chế này là “rất không công bằng cho người nông dân,” ông Xuân nói.

Những hạn chế trên, ngược lại, đã tạo điều kiện cho người đầu cơ tích trữ kiếm cơ hội bóc lột tình huống. Càng lúc người ta càng có bằng chứng cho thấy gía gạo tăng nhảy vọt trong thời gian qua là do những tay đầu cơ tích trữ nắm được yếu tố tâm lý “sợ” trong lòng người dân. Nghĩa là khi họ thấy nhà nước hạn chế xuất cảng gạo, thì họ cho rằng đó là dấu hiệu báo trước sẽ thiếu gạo ngay trong nước trong tương lai.

Chỉ cần đi thẳng xuống chút xíu từ nông trại của ông Luận, là một nông dân khác đang ngồi rửa những bó mạ chuẩn bị cho vụ mùa sắp tới. “Công việc thì cực nhọc, mà lời thì không bao nhiêu,” ông Trần Văn Bình, một nông dân 36 tuổi nói.

“Nhìn mấy cánh đồng lúa bỏ hoang kia kìa,” ông Bình vừa nói vừa chỉ tay về những cánh đồng lúa giờ cỏ mọc tràn lan. "Nhiều nông dân bỏ những cánh đồng lúa giờ khô khan cằn cỗi bởi vì họ không có khả năng mua phân bón và thuốc trừ sâu. Nông dân chẳng ai vui chút nào. Chỉ có con buôn là lời lớn. Cái đó khi nào cũng vậy.”

Ông Bình thu gặt được ba tấn gạo vụ mùa thu năm nay và bán ra với gía 625 đô-la mỗi tấn, tăng lên từ 440 đô-la mỗi tấn so với vụ mùa năm ngoái. Nhưng giá vốn của ông cũng tăng 440 đô-la một tấn, so với 250 đô-la một tấn cùng thời gian năm ngoái. Nên mức thu nhập của ông cho cả ba tấn - khoảng 560 đô-la – cũng bằng với mức thu nhập năm rồi.

Ở miền Bắc Việt Nam, đồng lúa vốn nhỏ hơn và sự khốn khổ lại lớn hơn! Một số nông dân canh tác chỉ đủ cho họ dùng, nên họ bị ảnh hưởng trầm trọng do gía vốn tăng cao.

Một trong những hăm dọa cho sự an ninh thực phẩm là đất canh tác ngày càng ít lại. Rất nhiều nông dân Việt Nam buộc phải dọn đi ra khỏi những cánh đồng để dọn chỗ xây dựng nhà máy, công xưởng, khu kỹ nghệ. Theo một vài đánh gía, khoảng chừng 4 phần trăm đất nông nghiệp bị mất trong năm năm qua, và khoảng 2 triệu rưỡi người buộc phải dời đi chỗ khác.

Một người trước đây làm nghề nông nay sống ở Hà Nội nói rằng nhà nước buộc ông ta phải dọn ra khỏi miếng đất canh tác của ông năm 2006 để dành chỗ cho sự phát triển thành phố. Giờ đây ông sống chật vật như một người xe thồ, làm được khoảng ba hay bốn đô-la một ngày. “Tôi lấy làm may mắn nếu trong ngày tôi thu nhập đủ để mua vài kí lô gạo,” ông nói.

© DCVOnline